DUYARSIZLIK YA DA SOSYAL KAYTARMA

Eğitimci Yazar Zeki Baştürk’den “Sendrom” yazısı; “İktidarın baskısından çekindikleri için midir, yoruldukları için mi yoksa yılgınlığa düştükleri için midir? Nedense çağdaş insanlarda, aydınlarda, partilerde bir boş vermişlik var.Sorumluluğu başkalarına yükleme, bir şeylerin düzeltilmesini bekleme gibi olumsuz davranışlar görülmektedir. ” Dernekler yapsın, partiler yapsın, liderler yapsın” beklentisine girmişler pek çok insan. ” Ben ne yapabilirim? Benim katkım ne olur? ” diye kendilerini sorgulamak yerine başkalarından yapmasını beklemeyi yeğliyorlar.

Zamlar , tüm toplumun belini büküyor; vergiler, hayatı yaşanmaz kılıyor; hayat pahalılığı, enflasyon, işsizlik ocakları söndürüyor; kimseden ses çıkmıyor. Halk duyarsız, aydınlar sorumsuz, yöneticiler topu taca atma yarışında. Kimse, elini taşın altına sokmak istemiyor.

Bu tip insanlar, çevrelerine de olumsuzluk yayıyorlar. Sürekli bir yakınma, sürekli bir ağlama duvarı içindeler. Onların bu tutum ve davranışları bana Amerikada yaşanan bir olayı, Kity Genovese sendromunu anımsattı.

1964 yılında Newyork şehrinde akşam üstü Kity Genovese isimli bir kadın çok da ıssız olmayan bir caddede cinayete kurban gider.

Bu olayda ilginç olan şudur.

Kadına saldıran şahıs dakikalarca kadına tecavüz etmeye çalışır, başaramayınca darp eder öldürmeye çalışır. Kadını yaralı halde bırakır. Bir süre sonra tekrar gelir ve kadını öldürür. Bir saat boyunca zavallı kadın çığlıklar atar yardım ister.Polis olay yerine gelir ancak resmi ihbar olaydan tam bir saat sonra yapıldığından geç gelmiştir, çevreyi inceler.

Kadının öldürüldüğü bölgede olayı kimsenin duymaması olanaksızdır.

Çevre evleri incelediklerinde olayı 37 mahalle sakininin gördüğünü hatta bir kısmının sonuna kadar pencereden izlediğini saptarlar. Ancak hiç biri ne olaya müdahale etmiş ne de polis çağırmıştır.

Bu olay sonrası bir polis şefi gazeteci arkadaşı ile konuşurken durumu anlatır.Gazetecinin ilgisini çeker ve bunu haber yapar.

Haber sonrası Amerika ‘da büyük infial olur.

Psikologlar, psikiyatrisler, sosyologlar incelemeye başladığında şu durum ortaya çıkar. Olaya tanık kişilerin hepsi “bir başkası mutlaka polise haber verir veya müdahale eder” diye duyarsız kalmıştır.Kadın bu nedenle kalabalığın ortasında öldürülmüştür.

Bu sosyal davranışa katledilen kadının adı ile Kity Genovese sendromu adı verilir.

Evet Sosyal Psikolojide bu ve benzeri durumlara Kity Genovese sendromu deniyor.

Yaşananlara duyarsızlık , sorumluluğu başkasına yükleme, bekleme, sosyal kaytarma,

“birisi çözer, birisi yardımcı olur ,işimize bakalım, biri mutlaka görmüştür, biri mutlaka dilekçe verir” düşünceleri ile sorun ve sıkıntıları başkasına atmak , toplumda yaygınlaşır.

Sonuçta etkisiz güçsüz, zayıf hatta sıfır tepkiye neden olur. Toplumsal refleks azalır ve zorba istediğini yapar. Herkes , kaderine razı olur, elindeki ile yetinir ve bulduğuna şükreder.

Böyle mi olmalıyız? Yoksa el birliği ile, herkes gücü ve yeteneği doğrultusunda sorumluk alıp kazanımlara sahip mi çıkmalıyız?