14 MART; İŞGALE KARŞI İLK DİRENİŞİN BAYRAMIDIR

“Günümüzde dünyayı kasıp kavuran Korona Virüs Pandemisi koşullarında hayatını ortaya koyarak salgınla savaşan sağlık ordumuzun öncüleri olan hekimlerimiz ve birlikte gece gündüz demeden büyük bir özveriyle görevlerini yerine getirmek için çabalayan tüm sağlık çalışanlarımız için bir anma ve kutlama günüdür 14 Mart…” DSP Parti Meclisi Üyesi Dr. Handan Toprak yayınladığı mesajında; “Milletçe göğsünüzü gururla kabartacak bir hikayesi vardır Tıp Bayramı’nın… 14 Mart 1919 da, Tıbbiyeyi Şahane öğrencileri; Tıbbiyeli Hikmet (Boran) önderliğinde, İstanbul’un işgali ve Tıbbiye-i Şahane’ye İngiliz bayrağının dikilmesine karşı çıkarak, kutlama adı altında düzenledikleri eylemde, büyük bir Türk Bayrağını tekrar göndere çekerek direnişin sembolü olmuşlardır. Birinci Dünya Savaşı’nda yenik kabul edilerek uğranılan işgale karşı Türk halkının ilk başkaldırısı, tıbbiyelilerin düzenlediği bu eylemdir.

O yıllarda tıbbiye-i şahanede; doktor, eczacı, kimyager, diş hekimi ve veteriner olmak için eğitim görmektedir. Bu eylemi gerçekleştiren tıbbiyeliler, daha sonra da Atatürk’ün ardından Anadolu’ya geçerek milli mücadeleye katılmışlardır.

14 Mart eyleminin bahanesi olan, Tıbbiyenin kuruluşu; 1827 yılında, II. Mahmut döneminde, Hekimbaşı Mustafa Behçet’in önerisiyle ilk cerrahhanenin, Şehzadebaşı’daki Tulumbacıbaşı Konağı’nda, Tıphane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adıyla gerçekleşmiştir. 17 Şubat 1839’da,Tıbbiyenin açılışı Sultan II. Mahmut tarafından yapılmıştır. Eğitim dili ilk önce Fransızca olmuş ancak bu durum zamanla hekim sayısında azalmaya yol açmıştır.

Sonra 1867 yılında Türkçe tıp eğitimi yapan Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye (Sivil Tıp Mektebi) açılmış. 1870 yılında da askeri tıp okulunda da dersler Türkçeleşmiştir. 1878 yılında ise şimdiki Sirkeci Tren İstasyonu yanındaki Demirkapı Askeri Kışlası’na taşınmıştır. 1894 yılında Sultan II. Abdülhamit’in emriyle Haydarpaşa’daki Tıbbiye Binası inşa edilmeye başlanmış. Bu görkemli binaya 6 Kasım 1903’te taşınılmış. Önce Askeri Tıbbiye sonra, Sivil Tıbbiye taşınmış ve 1909 yılında iki mektep birleştirerek Darülfünun Tıp Fakültesi olmuştur. Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik ayrıldığı ve İngiliz Donanmasının, topları şehre çevrili halde Haydarpaşa Limanı’nda demirlediği günlerde, işgalciler limana yakın olduğu için dönemin Tıp Fakültesi olan Tıbbiye-i Şahane binasına el koyar, Tıbbiye öğrencileri de bir bölüme sıkıştırılır, yatakhaneleri bodruma atılır…

Ancak, Tıbbiye öğrencileri buna sessiz kalmaz, tıbbiyeli Hikmet ( Boran) etrafında örgütlenerek İşgali protesto etmeye karar verirler… 14 Mart sabahı, Tıbbiyeli Hikmet ve arkadaşları devasa bir Türk bayrağı hazırlar sonra İngiliz nöbetçileri atlatarak okulun iki kulesinin arasındaki çatıya çıkıp bayrağı asarlar. Öğrenciler 14 Mart 1827 tarihi, ilk modern tıp öğreniminin başladığı tarih olarak kabul edildiği için, ‘Biz her yıl 14 Mart’ı kutlarız.’ diyerek kendilerini savunurlar, İngilizler ise eylemi sineye çekmek zorunda kalır. Böylece İlk tıp bayramı 14 Mart 1919’da, işgal altındaki İstanbul’da, tıp öğrencileri tarafından kutlanmıştır. Tepkilerini bu şekilde dile getirmeye çalışan öğrencilerin kutlamalı eylemine Dr.Fevzi Paşa, Dr.Besim Ömer Paşa, Dr.Akil Muhtar (Özden) gibi dönemin ünlü hocaları da katılmışlardır. 1933’de bu eyleme konu olan “Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane” İstanbul Üniversitesi’ne dâhil olmuş ve İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi adını almıştır. Arkasından 1945’te Ankara Tıp Fakültesi, 1954’te Ege Tıp Fakültesi kurulmuş sonra da 1967’de Hacettepe Tıp Fakültesi ve birçok saygın tıp fakültesinin olduğu bugünlere gelinmiştir. 14 Mart; 1919’da İstanbul’un İngilizler tarafından işgaline karşı ilk olarak Tıbbıyelilerin yaptığı başkaldırının yıldönümüdür ve emperyalist işgale karşı ilk direnişin bayramıdır. Günümüze kadar gelen bu 14 Mart kutlamaları, artık içinde bulunduğu haftayı da kapsayacak şekilde, “Sağlık Haftası” olarak kutlanmaktadır.

Bu yıl 14 Mart; Tıbbiyeli Hikmet ruhuyla, Covid19 Pandemisi ile mücadele eden, Sağlık Ordumuzun öncüleri hekimlerimizin ve sağlık çalışanlarımızın bayramlarının kutlanıp, bu uğurda şehit olanların saygıyla anıldığı bir Tıp Bayramı olacaktır. Tüm fedakar, cefakar ve saygıdeğer meslektaşlarımın 14 Mart Tıp Bayramı kutlu olsun.” dedi.