‘Artık vakaların hangi illerde olduğu açıklanmalı’

Türkiye’de vaka sayısı ile birlikte tedirginlik de artarken halk sağlığı konusunda en yetkin isimlerinden biri olan Profesör Doktor Kayıhan Pala, ses getirecek çağrılarda bulundu.

EnBursa’ya konuşan ve virüs salgınının ciddiyetine vurgu yapan Pala, öncelikle polemik üretme zamanı olmadığına dikkat çekti ve şunları söyledi:

‘POLEMİKLERE DEĞİL SALGININ DOĞRU YÖNETİLMESİNE ODAKLANMAMIZ LAZIM’

“Bu kadar ciddi bir sorun ile karşı karşıyayken kim başarılı kim başarısız, kim doğru yönetiyor kim yanlış yönetiyor polemiklerine değil toplum olarak her birimizin bu iş doğru yönetilsin diye ne yapmamız gerektiğine odaklanmamız lazım. Artık bu pandemi Türkiye’ye girmiş durumda. Bundan sonra her geçen gün olgu sayısında artış gözlemleme ihtimali var. Maalesef kaybedeceğimiz vakalar da olacak, dün akşam Sayın Bakan birini açıkladı. Bu aşamadan sonra toplumun üstüne düşenleri ve Sağlık Bakanlığı ile kamu otoritesinin üzerine düşenleri iyi yapması için uğraşmamız gerekir.”

Pala, milyonlarca insanın merak ettiği o konuyu halk sağlığı açısından doğru sonuçlar doğuracağı anlayışıyla yüksek sesle dile getirdi: “Vakaların hangi illerde olduğu açıklanmalı…”

Profesör Pala’nın Güney Kore örneği de dikkat çekici. Vakaların illere, yaşa ve cinsiyete göre isim mahremiyetlerine özen gösterilerek paylaşılması gerektiğini belirten Pala, şöyle konuştu:

‘VAKALARIN HANGİ İLLERDE OLDUĞU AÇIKLANMALI’

“Artık kendini ilan eden hastalar var. Örneğin İstanbul’dan Çapa’dan bir hocamız ve bir televizyon sunucusu. İstanbul’da olduğu anlaşıldı. Artık vakaların hangi ilde olduğunu saklamaya ihtiyaç yok. Ama başka illerde olup olmadığını bilmeye ihtiyaç var. Örneğin Bursa’da vaka varsa Bursalılar bilmeli ve ona göre kendilerini daha fazla önlem almaya yöneltmeliler. Burada Güney Kore örneğini düşünün. Güney Kore’de bir bilgisayar programı aplikasyonu yaptılar. Telefonunuza indiriyorsunuz ve açtığınızda kişilerin kimliklerini bilmeksizin yakın çevrenizde ne kadar vaka olduğunu görebiliyorsunuz. Böylece kendinizi daha fazla koruma altına alabiliyorsunuz. Dolayısıyla bu vakaların illere göre, yaş ve cinsiyetine göre durumlarını sayısal olarak, isim, hastane adı veya semt adı gibi şeyler olmaksızın açıklanmasına ihtiyaç var.”

Halk Sağlığı Uzmanı Kayıhan Pala, test sayısının artması gerektiğine de dikkat çekti. “Az test yaparak bu işi çözme şansımız yok” diyen Pala, şöyle devam etti:

‘TEST SAYISI ARTMALI VE AÇIKLANMALI’

“Test sayısının açıklanmasına ihtiyaç var. Şu ana kadarki verilere baktığımızda Türkiye dünyada nüfus başına en az test yapan ülkelerden bir tanesi. Az test yaparak bu sorunu çözme olanağımız yok. Test sayısını ne kadar fazlalaştırırsak, ne kadar kısa sürede testi yaparsak o kadar risk altındaki toplumu koruma potansiyelimiz artar. Dolayısıyla test sayısını arttırmamız lazım.”

Pala, Bakanlığın şeffaflık konusunda topluma güven vermesinin önemine değindi. Yapılan araştırmaları hatırlatan Pala, önerilerini şöyle dile getirdi:

‘BAKANLIK ŞEFFALIK KONUSUNDA GÜVEN VERMELİ’

“Doğru bilgilendirme bu süreçte başvurabileceğimiz en iyi yöntemlerden bir tanesidir. Bakanlığın her gece 12’de bu açıklamayı yapmasından ise daha uygun bir saatte yapmasını ben tercih ederim. Ama hiç olmazsa 12’de de olsa az önce söylediğim biçimde hangi illerde bu hastalık görülüyor, kaç test yapılmış, kaç kişi hayatını kaybetmiş; bunları açık bir biçimde ortaya koymasında fayda var ki toplum açık ve şeffaf bir biçimde bu sürecin yürütüldüğüne ikna olsun. KONDA’nın yaptığı araştırma toplumun yüzde 45’inin bakanlık tarafından yürütülen bu meseleye güven duymadığını gösteriyor. O zaman toplumun bu güven duymayan kesimlerini de güven duyanların arasına katabilecek bir mekanizmaya ihtiyaç var. Sağlık Bakanlığı yanına bilim insanları, meslek örgütleri, sendikaları ve hatta değişik yelpazedeki siyasetçileri de alarak, ‘bakın biz birlikte karar veriyoruz, birlikte bu sürecin içindeyiz’ diye mesaj vermeli. Bu dönem polemik yapılacak bir dönem değil. Çünkü ne kadar hasta sayısını azaltır ve ölümü engelleyebilirsek o kadar hepimizin vicdanları rahat edecek. Her birimiz medya başta olmak üzere, geleneksel medyadan da bahsediyorum sosyal medyadan da bahsediyorum üzerimize düşeni layıkıyla yapmaya çalışalım.”

Pala’nın dikkat çektiği bir başka nokta da bilgi kirliliği. Peki, hangi kaynaklar referans alınmalı? İşte Pala’nın önerileri:

BİLGİ KİRLİLİĞİNE KARŞI HANGİ KAYNAKLAR REFERANS ALINMALI?

“Toplumun yapması gereken başka önemli bir şey daha var. Çok büyük bir bilgi kirliliği var. Kendilerini bundan korumak için referans olarak belli kurumları takip etsinler. Benim önerim Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu’nun önerilerini takip etsinler. Türk Tabipleri Birliği’ni takip etsinler. Enfeksiyon hastalıkları uzmanlarının derneği olan Klinik Derneği’ni takip etsinler. Halk sağlığı uzmanlarının derneği olan HASUDER’i takip etsinler.”

Prof. Pala, hayati bir konunun da altını çiziyor. Enfekte olan vaka sayısı ile birlikte solunum desteğine ihtiyaç duyan hasta sayısının da artabileceğine vurgu yapan Pala, yoğun bakım ihtiyacı ile ilgili alınması gereken tedbirlere değindi. Pala, şöyle konuştu:

YOĞUN BAKIM KAPASİTESİNE DİKKAT!

“Olgu sayısı hızlı ilerliyor. Bu hızlı ilerleyiş birkaç hafta içerisinde çok sayıda solunum desteğine ihtiyaç duyan hastanın hastanelere başvurmasına yol açabilir. O zaman bizim sağlık sistemimizin yanıt verme kapasitesini artırmaya ihtiyacımız var. Bunun için de illere ve bölgelere göre yoğun bakımlarda gözlenen eşitsizlikleri giderecek önlemler alınmalı. Acil olmayan ameliyatlar ertelenmeli ki yoğun bakımlar bu hastalar için kullanılabilsin. Özel sektör, kamu sektörü, vakıf üniversitesi ayrımı gözetmeksizin bütün bu yoğun bakımların bu hastalar için kullanılabileceği bir düzenleme yapılmalı.”

Tıp fakültelerinin de mutlaka virüsle mücadele sürecine eklenmesi gerektiğini belirten Pala, şöyle devam etti:

‘TIP FAKÜLTELERİ SÜRECE DAHİL EDİLMELİ’

“Şu ana kadar bakanlık tıp fakültelerini bu sürecin içine katmadı. Yani referans hastaneler içinde tıp fakülteleri ağırlıklı olarak yok. Oysa Türkiye’nin bu bulaşıcı hastalıkla mücadele potansiyeli en yüksek kadroları tıp fakültelerinde. Dolayısıyla tıp fakültelerini bu sürecin içine ivedi olarak almalılar.”

Pala, sağlık personelinin karşı karşıya kaldığı risklere de ayrı bir parantez açtı ve yetkililere şöyle seslendi:

‘SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KORUYUCU EKİPMAN EKSİĞİ TAMAMLANMALI’

“Bir başka önemli konu. Bursa’dan da özellikle Aile Sağlığı Merkezlerinden çok fazla bilgi var. Çalışanların kişisel koruyucu ekipmanlarında eksiklik var. Bu eksikliği bir an önce gidermemiz lazım. Maskesinden eldivenine ve ihtiyaç duyulan bütün malzemelere kadar Sağlık Bakanlığı özel kamu kurumu ayrımı göstermeksizin bütün kurumlarda bu eksikliği gidermeli.”

Pala, toplumun üzerine düşenleri yerine getirmesinin halk sağlığı açısından önemine değinerek basit gibi görünen ama hayat kurtaran o önerileri de şöyle sıraladı:

RİSK GRUBUNDAKİLER DİKKAT!

“Özellikle risk grubundakiler, yani 60 yaşın üstünde, 60 yaşında olmasa bile kalp hastalığı, akciğer hastalığı ve şeker hastalığı olanlar başta olmak üzere zorda kalmadıkça insanlar evlerinden çıkmamalı. Evlerinde ve bulundukları ortamlarda da bir fiziksel mesafeyi benim önerim 2 metredir korumaya çalışmalı. 20 saniye sürecek kadar sabunla el yıkamaya özen gösterilmeli ve olabildiğince vücutlarını, bağışıklık sistemlerini diri tutabilmek için beslenmelerine özen göstermeliler.”