IŞIK KARANLIĞI YENER

Eğitimci Yazar Zeki Baştürk’ün kaleminden Çağdaş Eğitim Kooperatifi. “Öğrenmenin yaşı ve zamanı yoktur. Öğrenme isteği ve merakı taşıyan herkes, her yaşta ve her koşulda yeni bilgiler edinir. Dün akşam bunu bir kez daha somut olarak yaşadım. Sunay AKIN’ın tek kişilik oyunu GÖR-ÇEK’ten söz ediyorum. Fotoğraflarla süslediği görsel sunumuna savaş sonrası harabeye dönmüş bir kitaplıkla başladı.

Çatısı çökmüş, her yer molozlarla dolmuş. Salt raflardaki kitaplar yerinde duruyor. Böyle bir ortamda iki insan kitaplarını okuyor. Bilge insan Sunay AKIN, hemen devreye giriyor ve bilgilendirmeye başlıyor: Ferhat Özen‘in hazırladığı Dünya Kitap Okuma Haritası‘nda Türkiye’nin, siyahla gösterilen koyu karanlık bölgede olduğunu ve bu bölgede dünyanın demokrasiyle tanışmamış ülkelerinin de yer aldığını…

Yaklaşık 500 yıl Avrupa kıtasında kalan ülkelerin kitap okumayan siyah bölgede kaldığını ancak Aydınlanma‘dan sonra durumun tam tersine döndüğünü… Almanya’da 17.500 kütüphane olduğunu , kitap raflarının uzunluğunun 12.000 km. olduğunu anlatıyor uzun uzun. ‘’Dünyamız yaşanacak bir yerse bunu kitap okuyanlara borçluyuz.’’ diyerek vurucu tümcesini söylüyor. Daldan dala atlar gibi oradan oraya geçiyor.

Kendine özgü anlatım biçimiyle bilinmeyenleri çekip çıkarıyor tarihin derinliklerinden. Metropolitan Müzesinden Oyuncak Müzesine, Aslanlı yoldan Abidin Dino’ya, müthiş beyin ve kaşif Emrullah Ali Yıldız’dan Ressam Halifeye, Cahit Sıtkı Tarancı’dan haritalara dek şaşırtan gerçekler… İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’da öğrenim gören Cahit Sıtkı Tarancı’nın bisikletle İsviçre’ye kaçarak canını kurtardığı , son Halife Abdülmecit’in başarılı bir ressam olduğu gibi ilginç ve özgün bilgiler vermeyi sürdürüyor.

Kimileyin güldürücü, kimileyin düşündürücü kimileyin de hüzünlendirici bilgiler bunlar. İçtenlikli, doğal ama bir o kadar da şaşırtıcı. O güne değin duymadığım, bilmediğim bilgiler… Yeni, yepyeni bilgiler. Masal gibi, öykü gibi ama gerçek hepsi. ‘’Müzeler toplumların belleğidir.’’ diyerek müzelerin önemine değiniyor. Hemen atlıyor bir başka dala. ‘’Haritalar , edebi bilgilerdir. Okumasını bilene.’’ gibi veciz tümceler kuruyor.Dalıp dalıp gidiyorsunuz.

Dinledikçe gözleriniz nemleniyor, hüzünleniyorsunuz. Bilgilendikçe mutlu oluyorsunuz. Anadolu’nun orta yerinde Ankara’da bir ışık kaynağı . Anıtkabir’den, Atamız’dan söz ediyor. ‘’Aslanlı yol’’ diyor. Başlıyor anlatmaya. Kurtuluş Savaşı’nın en yoğun olduğu, henüz Cumhuriyet’in kurulmadığı yıllarda Ankara’da Etnografya Müzesinin kurulmasına karar verdiğini anlatıyor bu yüzyıllar sonrasını görebilen yüce insanın. Atamız’la bir kez daha gururlanıyoruz.

Büyük insanın mezarına ulaşmak için geçilen Aslan’lı yolu anlatıyor. Aslanlı yol’un 262 metre uzunlukta olduğunu, yolun her iki yanında 24 adet aslan heykelinin bulunduğunu, Anadolu’daki eski uygarlıklardan Hitit ve Türk Mitolojisinde, aslanın kudreti simgelediğini gururla anlatıyor izleyenlere. En sona bıraktığı bilgilerle bizi sarsıyor, bir tokat gibi çarpıyor yüzümüze. Dünyada yelkenkanat benzeri ilk hava aracını yapan pilot…

Otomatik paraşüt açma cihazını dünyada keşfeden ilk havacı… Türkiye planör rekortmeni… Ve daha dünyada selfie’nin esamesi okunmazken, görçek fotoğraf makinesinin mucidi… Emrulllah Ali Yıldız kim mi? Emrullah Ali Yıldız, tarihin tozlu raflarına kaldırılmış, unutulmuş/unutturulmuş Bursalı bir mucit… Cumhuriyet’in henüz ilk yıllarında yerli uçağımızı yapan, üzerine kağnı amblemini koyarak Kurtuluş Savaşı’nın kağnı ile kazanıldığına vurgu yapan bu aydınlanmacı insanı ne yazık ki bilen , tanıyan yok.

Daha acısı, buluşlarına Amerika ve NASA sahip çıkmış. Okumak, anlamak gerek. Tarihimize sahip çıkmak, yurda , ulusa bir katkı sağlamak gerek. Bilime, sanata, kültüre yani kütüphanelere, müzelere laboratuarlara sahip çıkmalıyız. Bilime, sanata katkı koyan bilim insanlarını , sanatçılarını tanımalı ve onları sonsuza dek yaşatmalıyız. Karanlıktan kurtulmanın, aydınlığa ulaşmanın yolu bilimdir, fendir, sanattır. Işık , karanlığı yenecektir.”