22:00 Sonrası Alkollü İçki Satışı İçin Yeni Düzenleme Talebi

Sektörde Büyüyen Adalet Tartışması

Türkiye’de alkollü içki satışına ilişkin mevzuat, uzun süredir hem kamuoyunda hem de sektör paydaşları arasında gündem oluşturan konuların başında geliyor. Özellikle 4250 Sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nun 6. maddesi kapsamında uygulanan 22.00–06.00 saatleri arasındaki perakende satış yasağı, yeni yılda yeniden tartışmaların odağına yerleşmiş durumda.

Mevzuatın Çerçevesi ve 2025 Cezaları

Yürürlükteki düzenlemeye göre, belirtilen saat aralığında perakende alkollü içki satışı yapmak kesin olarak yasak. Bu yasağın ihlali halinde uygulanan idari para cezaları her yıl yeniden değerleme oranına göre artırılıyor.
2025 yılı için ceza aralığı şöyle:

• 491.336 TL (alt sınır)

• 2.419.034 TL (üst sınır)

Bu rakamlar, Türkiye’deki küçük esnafın gelirleriyle karşılaştırıldığında son derece yüksek ve caydırıcı nitelikte. Sektörde, cezaların “orantısız” bir boyuta geldiği ve birçok işletmenin tek bir ceza ile kapanma riskiyle karşı karşıya kaldığı belirtiliyor.

---

Sektörün Temel Şikâyeti: “Tüm Sorumluluk Tekel Bayisinin Üzerinde”

Tekel bayileri ve perakende satıcıların ortaklaştığı en büyük sorunlardan biri, yasağın uygulanmasında yalnızca işletmecinin cezalandırılması. Mevzuata göre, 22.00 sonrası içki talep eden müşteriye herhangi bir yaptırım uygulanmıyor.

Bu durum sektör temsilcileri tarafından şöyle yorumlanıyor:

• “Talebi yaratan müşteri tamamen sorumsuz bırakılıyor.”

• “Ceza yalnızca satıcıya kesildiği için hem adil değil hem de caydırıcı değil.”

• “Müşterinin ısrarı, tehditkâr davranışı ya da sözlü baskısı karşısında esnaf yalnız bırakılıyor.”

Bazı tekel bayileri, müşteri tarafından görüntü altına alınma, sosyal medyada ifşa edilme veya tartışmaya çekilme gibi durumların da gün geçtikçe arttığını belirtiyor. Bu da esnaf üzerindeki psikolojik ve operasyonel baskıyı derinleştiriyor.

---

Ekonomik Baskılar Altındaki Tekel Bayileri: “İkinci Sınıf Esnaf Muamelesi Görüyoruz”

Sektör temsilcilerinin dikkat çektiği diğer önemli noktalar şöyle:

1. Bankalarda ve Finans Kuruluşlarında Ayrımcılık

Birçok banka, tekel bayilerini “riskli işletme” kategorisinde değerlendiriyor. Bu nedenle bayiler:

• krediye daha zor erişiyor,

• POS komisyonlarında daha yüksek oranlarla karşılaşıyor,

• kredi limitleri daha düşük tutuluyor.

2. Zincir Market Rekabeti

Zincir marketlerin:

• çok daha geniş alım gücüne sahip olması,

• promosyonlu ürün satabilmesi,

• hafta içi daha uzun çalışma saatleriyle müşteri çekebilmesi,

küçük ölçekli tekel bayilerini rekabet açısından dezavantajlı konuma itiyor.

3. 22:00 Yasağının Ekonomik Etkisi

Akşam saatleri, tekeller için günün en yoğun zaman dilimi. Yasağın 22.00’de başlaması:

• günlük ciroyu ciddi ölçüde düşürüyor,

• nakit akışını zayıflatıyor,

• işletme giderlerinin karşılanmasını zorlaştırıyor.

Bu koşullar altında pek çok işletme kapanma riskiyle karşı karşıya.

---

Sektörün Düzenleme Talepleri

Tekel bayileri ve sektör dernekleri, mevcut uygulamanın hem adalet hem de etkinlik bakımından revize edilmesini talep ediyor. Öne çıkan öneriler şöyle:

1. Satış Yasağının 22.00’dan 24.00’a Uzatılması

• Geç saatlere kayan sosyal hayat dikkate alınarak düzenleme talep ediliyor.

• Bu uygulamanın hem ekonomik katkı sağlayacağı hem de esnafın rekabet gücünü artıracağı belirtiliyor.

2. Cezaların Müşterilere de Uygulanması

• 22.00 sonrası içki talep eden müşteriye de yaptırım uygulanması öneriliyor.

• Böylece yükün yalnızca satıcıya kalmaması ve düzenlemenin daha adil hale getirilmesi amaçlanıyor.

3. Daha Dengeli ve Uygulanabilir Bir Sistem

• Ceza miktarlarının işletmenin ölçeğine göre yeniden düzenlenmesi,

• Denetim süreçlerinin netleştirilmesi,

• Satıcıyı koruyan hukuki dayanakların güçlendirilmesi talepler arasında.

---

Sektörün Beklentisi: “Hem Kamu Yararı Hem Esnafın Hakkı Korunsun”

Tekel bayileri, devletin alkol politikalarını ve halk sağlığı hassasiyetlerini desteklediklerini ifade ediyor; ancak uygulamanın tüm yükü küçük esnafa bıraktığı görüşünde birleşiyorlar. Talep edilen düzenlemelerin hayata geçirilmesi halinde:

• ceza adaleti sağlanacağı,

• işletmelerin ekonomik olarak ayakta kalacağı,

• kamu yararının daha dengeli şekilde korunacağı belirtiliyor.

Bu konudaki gelişmelerin önümüzdeki süreçte gündemi daha sık meşgul etmesi bekleniyor.