“Cumhuriyet Savcısı” Neden Diğerlerinden Farklı?

Söz Bursa Köşe Yazarı Av. Arda Barutçu’dan Tarihi Anlam Taşıyan Bir Soru ve Çarpıcı Bir Yanıt

Başbakan, bakan, milletvekili, vali, kaymakam, emniyet müdürü, büyükelçi, müsteşar, hâkim…
Hiçbiri görevlerinde “Cumhuriyet” sıfatını taşımıyor.
Ama savcılar “Cumhuriyet Savcısı” olarak anılıyor. Neden?

Söz Bursa köşe yazarı, Avukat Arda Barutçu, bu tarihi farklılığın kökenine inerek, yalnızca hukuki değil, aynı zamanda ideolojik ve cumhuriyetçi bir duruşa dayandığını güçlü bir şekilde anlatıyor.

---

Cevap Atatürk’te, Cevap Hukuk Devriminde

Barutçu yazısında, bu ayrımın Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün başlattığı Türk Hukuk Devrimi ile başladığını vurguluyor. Dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt’un önerisiyle savcılara “Cumhuriyet Savcısı” unvanı verilirken, bu kavramsal fark mecliste büyük tartışma yaratıyor.

Tartışma, dönemin Bakanlar Kurulu’na, oradan da bizzat Atatürk’ün huzuruna taşınıyor. Soru net:

“Cumhuriyet valisi, cumhuriyet büyükelçisi, cumhuriyet kaymakamı demiyoruz da neden Cumhuriyet Savcısı diyoruz?”

---

Bozkurt’un Yanıtı: “Hesap Sormak İçin…”

Atatürk, Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt’tan izahat istiyor. Bozkurt’un yanıtı ise bugün bile hukuk camiasına ders niteliğinde:

“Devletin her kademesinde olanlar hata yapabilir. Hukuk dışına çıkabilir.
İşte o zaman onlara millet, devlet ve bu ikisini de kapsayan cumhuriyet adına hesap soracak olan yalnızca savcılardır.
Bu yüzden yalnızca onlar, ‘Cumhuriyet Savcısı’ unvanını taşımalıdır.”

Atatürk, bu açıklamayı dinledikten sonra kısa ve kesin bir onay verir:

“Devam et Bozkurt…”

Ve böylece “Cumhuriyet Savcısı” ifadesi yasaya geçer, tarihe kazınır ve bugüne ulaşır.

---

Bozkurt’tan Savcılara Tarihi Görev Tanımı

Barutçu yazısında, Mahmut Esat Bozkurt’un savcılara hitaben yaptığı unutulmaz çağrıya da yer veriyor:

“Cumhuriyet Savcıları! Meriç kıyısındaki kaybolan sabandan Bingöl dağlarının ıssız kuytularında nafaka bekleyen öksüzün gözyaşına kadar bu ülkede yaşanan her adaletsizlikten siz sorumlusunuz!”

Bu söz, Cumhuriyet savcısının yalnızca adliyelerde görev yapan bir memur değil, devletin vicdanı olduğunu açıkça ortaya koyuyor.

---

Barutçu: “Görevleri, Cumhuriyet’in Savcılığıdır. Ötesi Yok.”

Av. Arda Barutçu, yazısını şu vurucu cümleyle bitiriyor:

“Cumhuriyet Savcılarının asli görevi, Atatürk’ün başlattığı Türk Hukuk Devrimi’ni korumak ve sürdürmektir.
Çünkü görevleri Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhuriyet Savcılığıdır.
Ötesi yok…”

---

Bu yazı, yalnızca geçmişi hatırlatmakla kalmıyor, aynı zamanda hukuk devleti idealinin hangi temellere dayandığını ve bugün neden savcıların “Cumhuriyet” sıfatı taşıdığını anlatıyor.

https://www.sozbursa.com/yazarlar/av-arda-barutcu-53/neden-cumhuriyet-savcisi-3174