Gerçekler ve Resmî Veriler Işığında Almanya’daki Göçmen Gerçeği

Sevgi Yıldız Bursa Vatan Medya Grubu Köşe Yazarı

Almanya, uzun yıllardır göçle şekillenen bir ülke. Özellikle Türkiye’den giden işçilerin 1960’lı yıllarda başlattığı göç hikâyesi, bugün milyonlarca insanın yaşamını doğrudan etkileyen toplumsal bir gerçekliğe dönüşmüş durumda. Ancak bu hikâyenin arka planında, çoğu zaman göz ardı edilen ekonomik ve sosyal eşitsizlikler yer alıyor.

Resmî veriler, Almanya’da yaşayan her beş kişiden birinin yoksulluk ya da sosyal dışlanma riski altında olduğunu ortaya koyuyor. Eurostat ve Alman Federal İstatistik Ofisi’nin verilerine göre bu oran yüzde 20’ler seviyesinde seyrediyor. Bu, mutlak yoksulluktan ziyade, gelir dağılımındaki eşitsizliği ifade eden “göreli yoksulluk” tanımı kapsamında değerlendiriliyor. Yani Almanya gibi refah seviyesi yüksek bir ülkede dahi, ciddi bir kesim geçim sıkıntısı ile karşı karşıya.

Bu tablonun göçmenler açısından daha ağır olduğu ise uluslararası raporlarla da ortaya konuyor. OECD’nin 2024 yılı verilerine göre Almanya’daki göçmenlerin istihdam oranı, yerli nüfusa kıyasla yaklaşık 8–10 puan daha düşük. Göçmenlerin işgücüne katılımı önündeki en büyük engeller arasında dil yeterliliği, eğitim denkliği ve sektörel ayrışma yer alıyor.

Gelir farkları da bu eşitsizliği derinleştiriyor. Çeşitli araştırmalar, göçmenlerin ortalama gelirlerinin yerli çalışanlara göre daha düşük olduğunu gösteriyor. Bu fark, tüm değişkenler hesaba katılmadan yapılan karşılaştırmalarda yüksek görünse de; aynı iş, aynı çalışma süresi ve benzer nitelikler dikkate alındığında dahi göçmenlerin gelir açısından dezavantajlı olduğu gerçeği değişmiyor. Bu durum, göçmen hanelerinin ekonomik kırılganlığını doğrudan etkiliyor.

Almanya’da yaklaşık 2,8–3 milyon civarında Türk kökenli insan yaşıyor. Bu nüfus, ülkenin en büyük göçmen topluluklarından biri. Akademik çalışmalar, Türk kökenli göçmenlerin yoksulluk riskinin, genel nüfusa kıyasla daha yüksek olabildiğine işaret ediyor. Ancak bu verilerin büyük bölümü 2010’lu yıllara ait ve güncel resmî istatistiklerle birebir karşılaştırma yapmak her zaman mümkün olmuyor. Yine de tablo, dikkatle ele alınması gereken yapısal bir soruna işaret ediyor.

Göçün kuşaklar arası etkileri de bu noktada önem kazanıyor. İlk nesil işçiler, çoğunlukla vasıfsız işlerde, ağır çalışma koşulları altında hayatlarını sürdürdü. Bugün ikinci ve üçüncü nesil Türk kökenli bireyler daha yüksek eğitim seviyelerine ulaşmış, farklı meslek gruplarında yer almaya başlamış durumda. Buna rağmen, eğitimde fırsat eşitsizliği, dil becerileri ve sosyal çevre eksikliği gibi faktörler, bazı ailelerin ekonomik olarak yükselmesini hâlâ zorlaştırıyor.

Tüm bu veriler, Almanya’daki göçmen meselesinin yalnızca bireysel çaba ile açıklanamayacağını gösteriyor. Sorun, büyük ölçüde yapısal ve toplumsal. Refahın adil paylaşılmadığı, fırsat eşitliğinin tam anlamıyla sağlanamadığı bir düzende, yoksulluk riski belirli gruplar üzerinde yoğunlaşıyor.

Gerçeklerle yüzleşmek, çözümün ilk adımıdır. Resmî veriler ve akademik çalışmalar, Almanya’daki göçmenlerin —özellikle de Türk kökenli nüfusun— hâlâ önemli ekonomik ve sosyal zorluklarla karşı karşıya olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Bu tabloyu görmezden gelmek yerine, daha kapsayıcı ve adil politikaları tartışmak hepimizin sorumluluğu.