Zeki Baştürk’ten Uyarı Dolu Satırlar: “Göğe Bakarken Ayağımızın Altındaki Kuyuları Unutmayalım”

Bursa Vatan Medya Grubu köşe yazarı Zeki Baştürk, kaleme aldığı son yazısında Ziya Paşa’nın klasikleşmiş dizelerinden yola çıkarak günümüz yöneticilerine ve topluma anlamlı bir uyarı gönderdi. Baştürk, yazısının merkezine şu dizeleri aldı:

“Gökte yıldız arar nice turfa müneccim, Gaflet ile görmez reh üzerindeki kuyuyu.”

Tanzimat döneminin fikir ve edebiyat öncülerinden Ziya Paşa’nın, bu beyitle yüzyıllar öncesinden bugüne seslendiğini ifade eden Baştürk, “Bu sözler, bugün daha da büyük bir anlam taşıyor. Yöneticiler, bireyler, hatta toplumlar… Hepimiz başımızı göğe kaldırmış hayaller, hedefler ve gelecek planları peşindeyiz. Ancak ne yazık ki ayağımızın altındaki tehlikeleri, çukurları görmüyor; görmezden geliyoruz,” ifadelerine yer verdi.

Zeki Baştürk yazısında, geçmişin öngörülü düşünürlerinin söylediklerinden ders çıkarılması gerektiğini vurgularken, “Gerçek kalkınma ve sağlıklı yönetim, yalnızca büyük hedefler koymakla değil, mevcut sorunları da cesaretle görmek ve çözmekle mümkündür” diyerek yazısını tamamladı.

Topluma ve yöneticilere yönelik bu anlamlı yazı, okurlar tarafından derinlikli ve düşündürücü bulundu.

GÖKTE YILDIZ ARARKEN ÖNÜNDEKİ ÇUKURU GÖRMEYENLER

“Gökte yıldız arar nice turfa müneccim,
Gaflet ile görmez reh üzerindeki kuyuyu.”
Ziya Paşa

Ziya Paşa, Tanzimat döneminin aydınlık düşünceli ozanlarından biridir. Her bir ikiliği (beyti) günümüze dek  değerini yitirmemiş,  günümüze ışık  tutmayı sürdürmüştür. Yukarıya aldığım ikiliği de günümüz yöneticilerine uyarı niteliği taşımaktadır.

İnsan, yaratılışı gereği göğe bakmayı sever. Yıldızlara bakarak gelecekte olanları tahmin etmeye çalışır. Bir çeşit falcılıktır bu. Yıldızlar,  hep ulaşılmazı simgeler. Düşleri,  amaçları, hedefleri, saltanatının süresini,  geleceğe ilişkin  umudu…Ziya Paşa’nın yüzyıllar öncesinden gelen bu uyarısı, bugün daha da gür bir sesle kulaklarımızda çınlıyor. Çünkü artık sadece bireyler değil, toplumlar ve devletler de göğe bakarken ayağının altındaki çukurları görmez oldu.

Bugün siyaset, ekonominin ve toplumsal yaşamın bütün yükünü taşıyan geniş kitlelere “yıldızları” gösteriyor: Büyük projeler, görkemli  hedefler, yüce idealler… Ne var ki aynı siyaset, halkın tam önünde duran çukurları çoğu zaman görmezden geliyor. Yoksulluk büyürken istatistiklere yeni makyajlar yapılıyor; işsizlik derinleşirken hayali rakamlarla moral veriliyor; eğitim sistemi çökerken parlak sloganlarla gerçekler örtülüyor.

Çukur orada: Pazarda artan fiyatlar, her ay biraz daha eriyen maaşlar, çocukların nitelikli eğitime erişememesi, hukukun zayıflaması, liyakatin yerini sadakatin alması… Ama biz yine de yukarıdan gelen ışığa bakıyoruz. Çünkü yıldızların parıltısı, gerçeğin karanlığından daha çekici görünüyor.

Toplumsal açıdan en büyük tehlike de tam burada başlıyor. Yıldızlarla avunan toplum, çukura düşenleri görmez hale geliyor. Bir fabrikada işçi yaşamını yitiriyor; “kader” denip geçiliyor. Emekli geçinemiyor; “sabredin” deniyor. Gençler ülkesini terk etmek zorunda kalıyor; “biz büyüyoruz” deniyor. Gerçeğin ağır yükünü taşıyanlar, parıltılı söylemlerin gölgesinde görünmezleşiyor.

Oysa bir ülkenin büyüklüğü gökteki yıldızlara değil, yolundaki çukurları doldurma becerisine bağlıdır. Gerçek siyaset, halkın acısını ışıl ışıl sözlerle örtmek değil; o acıyı azaltacak somut adımları atmaktır. Gerçek ilerleme, hayal kurmayı yasaklamak değil; hayali gerçekleştirecek  zemini sağlamlaştırmaktır.

Göğe bakmak elbette güzeldir. Bir toplumun hayalsiz yaşaması olası  değildir. Ama yıldızlara ulaşmanın yolu, önce toprağı düzeltmekten geçer. Yolundaki çukuru görmeyen, o yolda ne kadar ilerlerse ilerlesin er ya da geç içine düşer.

Bugün gereksinmemiz  olan şey, gözümüzü gökten tamamen indirmek değil; hem göğü hem de yolu aynı anda görebilmeyi öğrenmektir. Yıldızlara yürürken ayağımızın altını sağlamlaştırmak… Hayal ile gerçek arasında köprü kurmak…

Ziya Paşa’nın dizeleri bir nostalji değil, hâlâ geçerliliğini koruyan bir uyarıdır:
Gökte yıldız ararken önündeki çukuru görmeyen toplumlar, yürüdükçe yükselmez; yürüdükçe kaybolur.

Zeki BAŞTÜRK