Yapay Zekânın Hukuki Sorumluluğu, Avukat Hatice Şakalar ile Röportaj

“Harold Bloom’undu sanırım, sevdiğim bir sözü var, “Onlar kalabalık, biz yükseğiz.”

Bu hafta, “Yapay Zekânın Hukuki Sorumluluğu” alanında çalışan genç ve heyecanlı hukukçu Hatice Şakalar ile hukuka ve avukatlık mesleğine dair konuştuk. Keyifli sohbetimiz sizlerle…

Öncelikle, blogunuzda kendinizi “Heyacanlı” hukukçu olarak tanımlıyorsunuz, başarılı, çalışkan, dinamik gibi prestiji daha yüksek onlarca sıfat varken neden heyacanlı?

Esasen bizim camia sizin deyiminizle prestijli sıfatları çok sever. Benim de sevdiğim bir söz vardır. “Mütekibire (kibir sahibine) kibir göstermek sadakadır.” Ben de yeterince çalışkan dinamik ve nihayetinde kendine başarılı diyenler kadar başarılıyım. (gülüyor) Sadakamı vereyim. Fakat bana kalırsa tüm bunların tesadüfi olmaması, devam etmesi için gereken şey heyecan. Ben yarın bu mesleğe heyecan duymazsam yapmam, memur buhranı kaplarsa içimi, gider pastahane açarım, bloğumda daha sık yazarım ama heyecan duymadığım işi yapmam.

Bloğunuzdan bahsettiniz, ben de sizi o vesile ile tanıdım. “Yapay Zeka’nın Hukuki Sorumluluğu” alanında çalışan sayılı avukatlardan birisiniz. Bize biraz bahsedebilir misiniz?

Yapay zekâ hukuku, yapay zekâ sistemlerinin yarattığı hukuki sorunları ve sorumlulukları inceleyen bir hukuk dalı ve henüz çok yeni. Esasen hukuk sanıldığı gibi sabit duran sıkıcı bir kaya değil, kendi içerisinde bir ekosistemi olan ve yaşayan yüce bir dağ. Biz hukukçularda değişen ve dönüşen koşullara göre kanunları revize etmek, bazen kaldırmak bazense yenisini yazmakla mükellef kimseleriz. “Cessante ratione legis cessat ipsa lex! Yasanın mantığı bittiyse, yasa bitti demektir. (Yasanın uygulama mantığı bittiyse ya da çağdaş koşullara artık cevap vermiyorsa yasa yararsız hale gelir.)” Misalen bu deyiş nereden baksanız bin yaşında, bin yıldır hukukçular hukuku güncel tutmak adına çabalamakta.

Peki ama bunun mevcut konjonktürde maddi bir karşılığı var mı?

Hemen yarın maddi bir karşılık elde etmek istesem tüccar olurdum, avukat değil.

Artık ikisinin pek farkı kalmadı gibi.

Harold Bloom’undu sanırım, sevdiğim bir sözü var. “Onlar kalabalık, biz yükseğiz.”

Biraz klasik olacak ama bu da bizim mesleki deformasyonumuz, Hatice Hanım, neden hukuk?

Sınav stresinin vücudumda çıkardığı sivilcileri yoldaş edip düşlerime, bu fakültenin hayalini kuruyordum lisede. Tabii her şey hayal edildiği gibi gitmedi, ama insan gençken bilhassa da lisedeyken çok daha idealist oluyor.

Yapay zekâya dönelim, sizce hâkimlerin yerini yapay zekâ alabilecek mi?

Basit davalarda belki, fakat karmaşık davalarda imkânsız. Davalı ve Davacı tarafın savlarını bilgisayara girip, bilgisayarın programlandığı kanunlar çerçevesinde verdiği karara hukuk demek, hukuka haksızlık olur. Hoş hukukun haksızlık yaptığı binlerce insan varken (gülüyor) bakarsınız adil olur.

Bu neden hukuka haksızlık olur? Anlamadım, tam olarak kanunlar çerçevesinde çıkan kararlar daha sağlıklı sonuçlar vermez mi?

“Summum jus, summa injuria Hukukun zirvesi, haksızlığın zirvesidir. (Kurallar çok katı uygulandığında söylenir)” Biraz daha açayım, kanunlar önünde yargılanırken bir kararın hukuki olmasını sağlayacak temel kıstas verilecek kararın vicdanilik ilkesine uygunluğudur. Yapay zekâda bunu tesis etmemiz hiç değilse bu aşamada mümkün görünmüyor.

Hatice Hanım çok teşekkür ederim. Bloğunuzda anonim olarak yazıyorsunuz, bana bile söz verdirdiniz, bunun özel bir nedeni var mı?

Ben değil, fikirlerim gündeme gelsin istiyorum. Kişilerin kişiliklerinden bağımsız söylevlerini ele almayı teorik zeminde daha makul buluyorum.

Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Stajer avukatlara seslenmek istiyorum… Sizler evvela stajer değil, avukatsınız. Biliyorum hayallerinize ket vurmak istiyorlar, biliyorum saygısızlık üzerine saygısızlık yapıyorlar, biliyorum yaşamak bilhassa icra dairelerinin dört duvarı arasında gizli değil. Yoruluyorsunuz değeri olmuyor. Verdiğiniz emeğin karşılığı banka hesabınızda durmuyor. Parayı geçtiniz, hukuk büronuzdaki sekterin mobbingini sindirdiniz, yüzünüze bakılmadan söylenen sözleri sineye çektiniz, hiç değilse mesleki olarak yardım beklentiniz. Lütfen kendinizi yalnız hissetmeyiniz.

Bana ulaşın. Bir şeyleri değiştiremem belki ama sizi anlarım. Anlaşılmak bazen yegâne uğraşıdır insanın, uğraşmayın ulaşın. Hsakalar@yandex.com

Hatice Hanım teşekkür ederim, çok keyifli bir sohbetti.

Bilmukabele.