‘Bir yasağı daha kaldıramayız’

1 Mart’ta başlayan kontrollü normalleşme sürecinin ardından kafe ve restoranlar yüzde 50 kapasite ile müşteri kabul etmeye başladı. Son dönemde vaka sayılarının artışa geçmesiyle birlikte, esnafı kısıtlamaların geri dönmesi endişesi sardı.

Sümeyye KAYAALTI   hayat.com.tr

Bursa ilk açıklanan haritaya göre sarı kategoride bulunurken, restoranlar sabah 07.00-19.00 saatleri arasında yüzde 50 kapasite ile açıldı. Hafta içi akşam saat 21.00’da başlayan sokağa çıkma yasağı devam ederken, hafta sonu uygulanan kısıtlama ise Bursa’da her iki gün için de kalktı. Ancak kısıtlamaların kaldırılması ve mutasyon virüsün hızla yayılmasıyla birlikte artışa geçen vakalar uzun süre kapalı kalan, hareketlilik olmadığı için işlerinde büyük düşüş yaşayan esnafı endişelendirdi. Biz de Bursa Hayat olarak konu ile ilgili esnafa mikrofon uzattık. Yeniden kapanmak istemediklerini dile getiren Bursa esnafı, aynı zamanda vatandaşlara pandemiye karşı 3 temel kurala uymaları konusunda çağrıda bulundu.

-Pandemi sürecinde işlerinizde nasıl bir düşüş yaşandı?

“55 senedir Bursa’da pazarcılık yapıyorum. Pandemi sürecinde işlerimiz hiç olmadı. En az yüzde 60 düşüş oldu. Sebebi ise market ve süpermarketlerin açık olmasından dolayı. İnsanlar oraya gitti. Pazarda müşteri yok. Hafta sonu yasakları olduğu günün öncesi yani cuma günlerinde pazarda bir kalabalık oluyordu ancak yasakların kaldırılmasının ardından vatandaşlar pazara gelmemeye başladı. Ayrıca vatandaşlar ürün fiyatlarını görünce taneyle alıyor.”

Aziz Akbayır-Pazarcı

-Vatandaşlara pandemi süreciyle ilgili bir çağrınız var mı?

Lütfen maske, mesafe ve hijyen kurallarına dikkat etsinler. Kapalı alanlardan uzak dursunlar. Alışverişlerini de bence açık alanlarda yapmaya özen göstersinler.

-Pandemide yaşanan fiyat artışı sizi nasıl etkiledi?

Bursa’da 30 yıldır esnaflık yapmaktayım. Pandemi sürecinde fiyatlar dolayısıyla işlerimizde randıman sağlayamadık. Bizde de yüzde 30’luk bir düşüş oldu. Yeniden kapanmamak için vatandaşlara çağrıda bulunmak istiyoruz; Yasakların kalkmasıyla rehavete oldu. 3 Temel kuralara uyalım.”

Nazmi Şenyıldız – Esnaf

-Hizmet sektörü çalışanları işletmeler kapalı olduğu süreçte geçimini nasıl sağladı?

“Salgın patlak vermeden önce hizmet sektöründe garsonluk yapıyordum. Ancak restoranlar kapandıktan sonra pazarda çalışmaya başladım. Restoranlar şu anda saat 7’ye kadar açık olduğu için hala daha iş bulamıyorum. Bu süreçten çok fazla etkilendik. 2 çocuğum var geçimimi zar zor sağlayabiliyorum, faturalarımı ödemekte zorlanıyorum. Kazandığım para sadece boğazımıza yetiyor. Evimi pazarda çalıştığım sürece aldığım yevmiye ile geçindiriyorum.”

Rasim Koyunbakan – Garson

-Normalleşme süreciyle sizce vatandaşlar rehavete kapıldı mı?

“Baharatçı dükkanında çalışarak geçimimi sağlıyorum. Pandemi sürecinde esnafın genel olarak işleri yüzde 50 düşüş yaşadı. Yasakların kalkmasının ardından vatandaşlar rehavete kapıldı, bu yüzden de vaka sayılarında tekrar bir artış görüldü. Alışveriş yapmasalar bile çarşıya çıkıyorlar. İhtiyacı olan çıksın. Hava güzel olunca daha fazla insan oluyor.”

Refik Bey – Esnaf

-Normalleşme kararıyla işlerinizde hareketlenme oldu mu?

“Kozahan’da çay ocağı işletmekteyim. Bu süreçte kafe ve restoranlar olumsuz yönde etkilendi. 1 aya yakın süredir açık olduğumuz zaman zarfında işlerimizde ufak ufak bir hareketlenme oldu. Ancak vakalar yeniden artışa geçti, inşallah eskiye dönmeyiz. Çünkü 3 buçuk aylık süreçte, eskiden kazandıklarımızla geçim sağlamaya çalıştık. Biraz daha tasarruflu olduk. Bu yüzden de halkımızdan kurallara uymalarını ve biraz daha sabretmelerini istiyoruz.”

Bedrican Türk – Çay ocağı işletmecisi

-Zorlu süreçte yaşam kalitenizde bir değişim oldu mu?

“Uzun Çarşı esnafıyım. Pandemi sürecinde her yönden etkilendik. İşlerimizde yarı yarıya bir düşüş oldu. Bu zorlu süreçte aza kanaat ettik. Et yemedik de peynir yedik. Tevekkül ve sabır ettik. Önüne gelen telefonu eline alıp sokağa çıkarak kalabalığı çekiyor. Peki bunu çekenler ne yapıyor? Görüntüyü çekenlerin ne işi var orada? Daha sonra insanlar telaş yapıyor. Herkes benden virüs bulaşmaz diye diye de çoğalıyor. Ve zor bir dönem, çünkü herkesin bir geçim derdi var. Çözüm olmuyor. Olsaydı büyüklerimiz hepsini düşünürdü. Yani sabırdan başka yapacak bir şeyimiz yok, süreci de gayret ederek atlatacağız.”

Yakup Şimşek – Esnaf

-Zorlu süreçte verilen desteklerden memnun musunuz?

“Dünyada bizim ülkemiz gibi başka bir ülke yok. Başka ülkelerde hem devletler hem de insanlar birbirlerini yalnız bıraktı. Ama Türkiye’de herkes birbirine destek oldu. Süreçten olumsuz etkilensek de şu anda işlerinde bir toparlanma var. Şu anda vatandaşta rehavet herhangi bir görmüyorum. Bunun en güzel örneği ise, ceza işlemlerinde ciddi bir düşüş var. Bu demek oluyor ki, insanlar kurallara uyuyor. Ama yine de daha önce devlet büyüklerimizin söylediği gibi biz de bir esnaf olarak vatandaşımızdan ricamız, kurallara uymaları. Çünkü bunun en büyük artısı esnafa olacak.”

Samet Çadırcı – Esnaf

-Kısıtlamaların yeniden gelmesi endişesi taşıyor musunuz?

“Kayhan Çarşısı’ndaki Tadım Pideli Köfte Salonu’nun işletmecisiyim. Pandemiden hem çarşı hem de bireysel olarak çok etkilendik.  Elemanlarımızı çağırmadık, kendimiz idare etmeye çalıştık. Yaklaşık 4 – 5 buçuk aya kadar kapalı kaldık. Kira ve elektriği bir süre ödeyemedik. Günlük harçlığımızı anca çıkarabildik. Yani kendi kendimize dönmeye çalışıyoruz. İşlerimizde de yaklaşık yüzde 70 düşüş oldu. Paket çalışıyoruz ama müşteriyi dükkanda ağırlamak gibi size para bırakmıyor. Dükkanlarımız açıldığından beri de bir hareketlenme var fakat, yeniden bir kapanma olur mu endişesi içindeyiz”

Ebru Ay – Restoran işletmecisi

-Pandemi sürecinde işten eleman çıkarmak zorunda kaldınız mı?

Yasakların kalkmasının ardından elemanlarımızı geri çağırdık. Ancak umduğumuz işi bulamadık. Sıkıntı büyük. Kapalıyken sanki daha iyiydik. Evimi ise borç harç ile geçindiriyorum. Bundan sonra bir yasağı daha kaldıramayız. Zaten psikolojik olarak çöktük. Kayhan Çarşısı’nda 3 tane dükkanımız var, kapanma döneminde çalışanlarımızın bazılarını çıkarmak zorunda kaldık. Eti pahalı alıyoruz, zam yapamıyoruz. Çünkü yaptığımız zaman kasada müşterimiz, çok büyük tepkiler gösteriyor. Ne yapacağımızı bilmiyoruz.”

Uğur Güze – Restoran işletmecisi