Erdoğan’ın destek açıklamalarını esnaf nasıl karşıladı?

Denizli’de kafe işletmecisi olan Cüneyt Kapusuz ise yaşadığı sorunları şöyle anlattı: “Pandemi başından beri işlerimiz yüzde 90 geriledi. Artık dükkanı açmak bile zarar yazıyor. Kafede kendi bahçelerimizde yetişen ürünleri satıp para kazanmaya çalışıyoruz. Sınırlamalar nedeniyle müşteri alamıyoruz sadece paket servis yapabiliyoruz. Normal şartlarda paket işi bizim müşterilerimizin ancak yüzde 10’unu oluşturuyordu. Bu şekilde esnafın ayakta kalması zor. Dükkan kapatanlar olacaktır. Yapılan yardımı yeterli görmüyorum. Kira yardımı benim dükkan kiramı karşılamıyor. Önemli bir destek bekliyorduk ama dağ fare doğurdu. Destek paketi yeterli değil. Ülke ekonomisine önemli katkı koyan esnafın yine aynı ölçüde desteklerden faydalandırılması gerekir. Bu şartlar altında esnaf fazla dayanamaz.”

Açıklanan paketin mağdur olan esnafın derdine derman olamayacağını belirten Eskişehir Esnaf ve Sanatkarlar Oda Başkanı Ekrem Birsen, “Pakette hem hibe hem de kira desteği vardı. Ama bizim beklentimiz doğrultusunda çıkmayan bir karar oldu. Gerçekten biz esnaf ve sanatkarların daha mağdur grupların daha çok hibe yardımı yapılmasından yanaydık. Özellikle hibe ve destek beklentimize cevap bulamadık. Bununla ilgili yapılacak çalışmalarda en doğrusu çıkartılabilirdi.

Mesela en çok mağdur olan meslek gruplarımızın içinde kahvehaneler, kantinler, servis işletmecileri yer alabilirdi. İkinci grupta ise lokantalar, berber ve kuaförler, güzellik salonları, hamamlar, saunalar, düğün salonları gibi işletmeler yer alabilirdi. Üçüncü grupta ise daha çok az zarar gören meslek grupları taksiciler, dolmuşçu, pazarcı ve gıda sektörü ile giyim sektöründe bazı esnaf ve sanatkarlarımız olabilirdi. Ama yapılacak yardımın 1 milyon 243 bin esnaf ve sanatkarı kapsayacak olması esnaflara az da olsa bir nebze destek olacaktır. Bununla ilgili çalışmaların devam ettiğini, dolayısıyla direkt zarar gören meslek gruplarıyla ilgili çalışmaların devam ettiği duyumunu alıyoruz” diye konuştu.

Pandemi süresince dükkanını açamadığını ifade eden Eskişehir’de lokantacı olan Halit Pekcan da açıklanan paketten kendileri için pek bir şey çıkmadığını söyledi. 13 yıldır lokantacılık yapan Pekcan şöyle konuştu: “Pandemi süresince yaklaşık 10 ay işletmemizi doğru dürüst açamadık. Normalleşme süreciyle birlikte tam dükkanlarımız açmaya başlarken ardından bir kez daha kapatma geldi. Paket servis veya gel al yöntemi ile işletmelerin açık olmasına izin verilse de bizim lokantamız sulu yemek satıyor. Sulu yemeklerin de paket servisi pek mümkün olmuyor. 10 aydır esnafın hali pek düşünülmüyorken bir paket çıkartılması yine de umut verici. Her ne kadar bizim yaralarımıza derman olmasa da… Biz esnaf olarak daha kapsamlı bir paket beklerdik. Gerçek usulde vergi mükellefiyiz. Açıklanan pakette basit usulde olanlara 750 TL kira yardımı var. Ancak biz bundan yararlanamayacağız.

Eskişehir Lokantacılar Oda Başkanı Bahar Bilen de açıklanan esnaf paketinden memnun olmadıklarını söyledi. Bilen, “Bizler corona virüs paketinden; borçların ertelenmesi, sigortaların, vergilerin ertelenmesini ve daha kapsamlı hibe destekleri bekliyorduk. Daha ciddi anlamda hibe destekler bekliyorduk. Ama buradan çalışan personel bile kısa çalışma ödeneği olarak bin liranın üzerinde bir destek alıyor. İşverenlere 1000 lira destek veriyor. Biz buradan çok ciddi kira yardımları bekliyorduk. Burada basit usul defter tutanlara 750 kira yardımı yapılacağı belirtiliyor. Lokantacı esnafında zaten basit usul defter tutan üyemiz bulunmuyor. Bu demek size yok anlamına geliyor, ‘size bu desteği vermiyorum’ anlamına geliyor. Basit usulde belki servis işletmecileri, belki elektronikçiler vardır. Ekonomimiz şahlandı, kanatlandı, uçuyor denilirken biz burada ‘yel’ aldık. Esnaf buradan yel aldı. İşsizlik 1.5 puan düştü derken işsizlik ordusu ile karşı karşıyayız. Dükkanlarımız kapalı, sıkıntılı günler geçiriyoruz. Umduğumuzu bulamadık. Yaklaşık 10 aydır esnaf unutuldu, şimdiye kadar bir destek göremedik. 16 Mart tarihinde işletmelerimizi kapattık. 10 aydır dükkanlarını açamayan esnaf arkadaşlarımız var. Bunlara hiç kimse sormuyor. Ne yiyiyorsun? Ne içiyorsun? Ne yapıyorsun? Kimse sormuyor. Çok acil ivedilikle bu esnaflarımıza gereken destek sağlanmalıdır. Bizler gerçekten esnafın derdine derman olacak paket bekliyoruz. Bu paket bizi tatmin etmedi” şeklinde konuştu.

Aydın’da lokantacı esnafı olan Süleyman Deveci pandeminin ilk aylarında zorlandığını ifade ederek, “Pandeminin ilk aylarında kapalı olduğumuz dönemin sigorta, kirasını, vergisini faiziyle ödedim. Hem de kazanmadan. Asgari ücretli üç eleman çalışıyor, çıkaramıyorum. Günlük masraf zaten bin lira. Bin lira destekle ne olur, nasıl ayakta kalırım. Ustalığı ben yapıyorum, eşim çalışıyor bu şekilde bile işi götüremiyoruz. Bu halde bile yetmiyor. Artık dayanacak güç kalmadı. Birkaç güne kadar biz de işyerini kapatacağız. Buna mecburuz” diye konuştu.